عسل از قدیمی‌ترین و مغذی‌ترین مواد غذایی دنیاست. قرن‌هاست که به عنوان دارو، شیرین‌کننده طبیعی و منبع آنتی‌اکسیدان شناخته می‌شود. اما نکته‌ای که کمتر کسی به آن توجه می‌کند این است که عسل برای همه به طور یکسان مفید نیست!\ در برخی شرایط بدنی و گروه‌های خاص، مصرف نادرست عسل می‌تواند به‌جای یک خوراکی مقوی، عاملی برای بروز بیماری باشد.
چرا برخی می‌گویند «عسل نباید حرارت ببیند»؟
یکی از باورهای رایج این است که گرم کردن عسل، آن را سمی می‌کند. این حرف تا حدی درست است اما نیاز به توضیح علمی دارد:\ وقتی عسل به دمای بالای ۴۵ درجه سانتی‌گراد می‌رسد:
آنزیم‌های مفید آن (مثل آمیلاز) تخریب می‌شوند.
میزان آنتی‌اکسیدان‌ها کاهش پیدا می‌کند.
ماده‌ای به نام HMF (هیدروکسی‌متیل‌فورفورال) در عسل افزایش می‌یابد که در دوزهای بالا، برای بدن مضر است.
اما نکته اینجاست که مقدار HMF در یک یا دو قاشق عسل حرارت‌دیده، هیچ‌وقت به حدی نمی‌رسد که برای یک فرد سالم سمی باشد.
چه کسانی باید مراقب باشند؟
برای بعضی افراد، خطر اصلی عسل نه HMF است و نه کاهش آنزیم‌ها؛ بلکه وجود باکتری‌ها و هاگ‌های خطرناک است که در عسل خام ممکن است وجود داشته باشند.\ این افراد باید حتماً قبل از مصرف، عسل را پاستوریزه یا استریل کنند:
- نوزادان زیر یک سال (خطر بوتولیسم نوزادی)
- افراد با سیستم ایمنی ضعیف (بیماران خاص، مبتلایان به سرطان، ایدز، دیابت کنترل نشده و…)
- افراد مسن یا کسانی که داروهای تضعیف‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند.
بهترین روش مصرف ایمن عسل چیست؟
اگر در گروه حساس نیستید:
- عسل خام، طبیعی و بدون حرارت بهترین گزینه است.
- فقط توجه کنید در دمای محیط نگهداری شود و حرارت نبیند.
اگر در گروه حساس هستید یا عسل را برای فرآوری‌های صنعتی یا درمانی می‌خواهید:
- می‌توانید عسل را در دمای ۶۰ تا ۶۵ درجه سانتی‌گراد به مدت ۱۰ دقیقه حرارت دهید.
- بلافاصله آن را خنک کنید و در یخچال نگهداری نمایید.
- با این روش، خطر آلودگی میکروبی به حداقل می‌رسد.
نتیجه‌گیری
عسل یک ماده مغذی و شگفت‌انگیز است، اما برای همه افراد، در همه شرایط، مناسب نیست.\ قبل از مصرف عسل، به اطلاعات فردی خودتان توجه کنید:
- اگر سالم و بدون بیماری زمینه‌ای هستید، عسل خام بهترین گزینه است.
- اگر در گروه پرخطر هستید، بهتر است عسل حرارت‌دیده یا پاستوریزه مصرف کنید.
به یاد داشته باشید: عسل وقتی برای شما مفید است که مطابق شرایط بدنی شما مصرف شود؛ در غیر این‌صورت ممکن است همین خوراکی مقوی، به یک تهدید تبدیل شود.
