ویتامین ب2 یا ریبوفلاوین (Vitamin B2 or Riboflavin)
ریبوفلاوین یکی از 8 ویتامین ب، یک ویتامین محلول در آب است که به طور طبیعی در غذاها وجود دارد یا به آنها افزوده می‌شود و همچنین به عنوان مکمل در دسترس است. باکتری‌های روده می‌توانند مقادیر کمی ریبوفلاوین تولید کنند، که این میزان برای رفع نیازهای غذایی کافی نیست. ریبوفلاوین جزء کلیدی کوآنزیم‌هایی است که در رشد سلول‌ها، تولید انرژی و تجزیه چربی‌ها، استروئیدها و داروها نقش دارد. بیشتر ریبوفلاوین بلافاصله استفاده شده و در بدن ذخیره نمی‌شود، بنابراین مقادیر اضافی آن از طریق ادرار دفع می‌شود. ریبوفلاوین (ویتامین ب2) بیش از حد در رژیم غذایی (معمولا از طریق مصرف مکمل‌ها) می‌تواند باعث رنگ زرد روشن ادرار شود.
نقش ویتامین ب2 و فواید سلامتی آن در بدن
ریبوفلاوین یک ریزمغذی ضروری است که نقش کلیدی در چندین عملکرد مهم بدن از جمله کمک به رشد و عملکرد سلول‌ها دارد. همچنین، در متابولیسم گلوکز (شکل قندی که بدن برای انرژی استفاده می‌کند) نقش داشته و به تولید گلبول‌های قرمز کمک می‌کند. برخی از مزایای سلامتی ریبوفلاوین عبارتند از:
* به حفظ سلامت پوست، چشم‌ها و غشاهای مخاطی کمک می‌کند.
*از متابولیسم سایر ویتامین‌های ب مانند ویتامین ب3 (نیاسین) و ویتامین ب6 (پیریدوکسین) پشتیبانی می‌کند.
* به حفظ سطوح طبیعی هموسیستئین (اسیدآمینه‌ای مرتبط با بیماری قلبی) کمک می‌کند.
* ممکن است به پیشگیری یا درمان میگرن، برخی سرطان‌ها، آب‌مروارید، پره اکلامپسی، تشنج و زوال عقل کمک کند.
منابع ویتامین ب2
ریبوفلاوین در بسیاری از غذاهایی که می‌خوریم به راحتی در دسترس است. این ویتامین به طور طبیعی در غذاهای زیر وجود دارد:
* گوشت گاو، گوشت مرغ، سالمون و جگر گاو
* محصولات لبنی (شیر، ماست و پنیر) و تخم مرغ
* قارچ، اسفناج و سیب
* ریبوفلاوین همراه با سایر ویتامین‌های گروه ب به برخی از محصولات مانند پرک جو دوسر، نان و غلات صبحانه (غنی‌شده با ریبوفلاوین) اضافه می‌شود.
کمبود ویتامین ب2 و علائم آن
کمبود ویتامین ب2 در کشورهای توسعه یافته نادر است؛ اما می‌تواند در افرادی که دچار سوء تغذیه، اختلالات مزمن، اختلالات سوء جذب یا تحت دیالیز هستند، رخ دهد. همچنین، اختلالات تیروئید، می‌تواند خطر کمبود را افزایش دهد. علائم کمبود ریبوفلاوین ممکن است شامل موارد زیر باشد:
* لب‌های ترک‌خورده، گلودرد، و تورم دهان و زبان (گلوسیت)
* لکه‌های قرمز، چرب و پوسته پوسته روی پوست، به ویژه در اطراف بینی، دهان، گوش‌ها و اندام تناسلی
* ریزش مو، کم‌خونی (آنمی)، خارش و قرمزی چشم، آب‌مروارید در موارد شدید
گروه‌هایی که در معرض خطر بیشتر کمبود این ویتامین قرار دارند عبارتند از:
* گیاهخواران به دلیل مصرف کمتر یا حذف کامل لبنیات و محصولات گوشتی.
* زنان باردار، به ویژه در کسانی که به دلیل افزایش نیاز به مواد مغذی با رشد جنین، لبنیات (عدم تحمل لاکتوز) یا گوشت کمی مصرف می‌کنند.
کمبود ریبوفلاوین را می‌توان به کمک وب اپلیکیشن "بیاب سلامت" جهت مدیریت رژیم غذایی و ارتباط با متخصصین تغذیه درمان کرد.
مسمومیت ناشی از ویتامین ب2
مسمومیت ریبوفلاوین نگران‌کننده نیست، زیرا روده فقط می‌تواند مقدار محدودی ریبوفلاوین را در یک زمان جذب کند و مقدار اضافی آن به سرعت از طریق ادرار دفع می‌شود. بنابراین، محدودیت بالایی برای دریافت ریبوفلاوین وجود ندارد. با این حال، مصرف دوزهای بسیار بالای مکمل‌های ریبوفلاوین ممکن است باعث روشن شدن رنگ زرد ادرار شود. این عارضه مضر نیست، اما ممکن است نشانهی عدم استفاده بدن از تمام ریبوفلاوین دریافتی خود باشد.
به طور خلاصه، ریبوفلاوین یک ویتامین مهم برای سلامتی و تندرستی شماست. همچنین، شواهدی در مطالعات تجربی و بالینی وجود دارد که نشان می‌دهد ریبوفلاوین نقش عمده‌ای در پیشگیری و درمان بسیاری از عوارض و بیماری‌ها دارد. برای جلوگیری از کمبود و اطمینان از مصرف بهینه، از یک رژیم غذایی متعادل که شامل انواع غذاهای غنی از ریبوفلاوین است، استفاده کنید و اگر شرایط پزشکی یا محدودیت غذایی خاصی دارید که ممکن است بر وضعیت ریبوفلاوین بدن شما تأثیر بگذارد، از مکمل‌ها استفاده کنید.
به کمک وب اپلیکیشن "بیاب سلامت" جهت مدیریت آگاهانه و بهینه رژیم غذایی خود می‌توانید با متخصصین تغذیه مشورت کنید.
منابع
K.Thakur, S.K.Tomar, A.K.Singh, S.Mandal & S.Arora. “Riboflavin and health: A review of recent human research”. Critical reviews in food science and nutrition, 2017.
https://health.clevelandclinic.org/vitamin-b2
