عموماً باکتری‌ها را به عنوان میکروب‌های مضری می‌شناسیم که می‌توانند منجر به بیماری‌ها شوند. با این حال، بدن ما حاوی دو نوع باکتری، یعنی مضر و مفید، است. پروبیوتیک‌ها نمونه‌هایی از میکروارگانیسم‌های مفید و سودمند هستند که به بهبود سلامتی کمک می‌کنند.
پروبیوتیک چیست
در سال 1965، اصطلاح "پروبیوتیک" برای اولین بار در یک مقاله علمی معرفی شد، به عنوان میکروارگانیسم‌هایی که رشد دیگر میکروارگانیسم‌ها را تحریک می‌کنند. این تعریف در طول زمان تغییر یافت و در سال 2002، سازمان جهانی بهداشت (WHO) و سازمان غذا و کشاورزی (FAO) پروبیوتیک‌ها را به عنوان میکروارگانیسم‌های زنده تعریف کردند که وقتی به مقدار کافی مصرف شوند، به بدن میزبان مزایای سلامتی ارائه می‌دهند. به طور عام، پروبیوتیک‌ها به سیستم گوارشی کمک می‌کنند و باور داریم که برای سلامتی روده نیز مفید هستند.
امروزه تولید محصولات غذایی فراسودمند در جهان به دلیل افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان از فواید سلامتی این محصولات، در حال گسترش است. استفاده از میکروارگانیسم‌های پروبیوتیک نیز به منظور تولید این محصولات، رونق قابل توجهی پیدا کرده است. پروبیوتیک‌ها به طور معمول در انواع مواد غذایی مانند محصولات لبنی، نان و کیک، و همچنین در دسته داروها مانند قرص‌ها، کپسول‌ها و پودرها، و حتی در خوراک دام مورد استفاده قرار می‌گیرند.
محصولات لبنی حاوی پروبیوتیک
مواد غذایی که دارای مقادیر مناسبی از میکروارگانیسم‌های مفید و زنده به نام پروبیوتیک هستند، به عنوان محصولات لبنی پروبیوتیک شناخته می‌شوند. این میکروارگانیسم‌ها معمولاً از گونه‌های مفیدی نظیر لاکتوباسیلوس، بیفیدوباکتریوم، استرپتوکوکوس، اشریشیا کلی، و یا مخمرهایی مانند ساکارومایسس تشکیل شده‌اند. در محصولات لبنی پروبیوتیک، باکتری‌های پروبیوتیک معمولاً از جنس‌های لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم به کار می‌روند. از جمله باکتری‌های پرکاربرد در این دسته می‌توان به لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم اشاره کرد.
پروبیوتیک‌ها دارای پتانسیل زیادی در صنعت لبنی هستند و می‌توانند در محصولات تخمیری و غیرتخمیری متنوعی مانند نوشیدنی‌های لبنی تخمیرشده مثل دوغ و کفیر، ماست، پنیر با انواع مختلف مانند چدار، گودا و سوئیسی، کره، خامه، بستنی، شیر خشک و دسرها به کار روند.
نقش پروبیوتیک ها در محصولات لبنی
وجود پروبیوتیک‌ها در محصولات لبنی منجر به بهبود ویژگی‌های کیفی منحصر به فردی می‌شود، از جمله بهبود عطر، طعم، بافت و ارزش غذایی. همچنین، حضور پروبیوتیک‌ها در این محصولات مزایای بسیاری از نظر سلامتی انسان، به ویژه در حفظ تعادل میکروبیوتای روده، به همراه دارد. میکروبیوتای روده به عنوان یک جامعه پیچیده از باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها که در سیستم گوارش انسان زندگی می‌کنند، شناخته می‌شود. حفظ تعادل این میکروبیوتا برای عملکرد مناسب در هضم، تقویت سیستم ایمنی و حفظ سلامت روان انسان بسیار مهم است.
فواید مصرف محصولات لبنی پروبیوتیک
افزایش تنوع میکروبی در روده: با مصرف پروبیوتیک‌ها، باکتری‌های مفید زنده به روده وارد می‌شوند و تنوع میکروبیوتای روده افزایش می‌یابد. این تنوع میکروبیتی باعث بهبود هضم و تقویت سیستم ایمنی می‌شود.
تقویت سیستم ایمنی: بخش قابل توجهی از سیستم ایمنی در روده متمرکز است. پروبیوتیک‌ها می‌توانند پاسخ ایمنی را تقویت کرده و به مقابله با عوامل مضر و کاهش احتمال عفونت کمک کنند.
بهبود عملکرد گوارش: پروبیوتیک‌ها می‌توانند با تنظیم تعادل میکروبیوتای روده به بهبود مشکلات گوارشی نظیر سندرم روده تحریک‌پذیر، یبوست و اسهال کمک کنند.
فعالیت ضد سرطانی: برخی از پروبیوتیک‌ها ممکن است با کاهش رشد و انتشار سلول‌های سرطانی در پیشگیری و کاهش خطر برخی از انواع سرطان مؤثر باشند، اگرچه مکانیسم دقیق آن‌ها هنوز کامل مشخص نشده است.
کاهش کلسترول خون: پروبیوتیک‌ها با تأثیر بر روی گوارش، می‌توانند به کاهش کلسترول بد (LDL)، افزایش کلسترول خوب (HDL) و بهبود پروفیل چربی خون کمک کنند.
درمان عدم تحمل لاکتوز: برخی از سویه‌های پروبیوتیک می‌توانند به هضم لاکتوز کمک کنند، که این امر به خصوص برای افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز مفید است.
طعم مطلوب: فرآیند تخمیر در تولید محصولات لبنی پروبیوتیک، طعم تندی به محصول می‌بخشد و در حفظ آن کمک می‌کند.
حالا که با خواندن این مطالب آگاه شدید که محصولات لبنی پروبیوتیک چه هستند و از خواص منحصر به‌فرد آن‌ها مطلع شدید، توجه به این نکته ضروری است که هنگام انتخاب محصولات لبنی پروبیوتیک، حتماً نام پروبیوتیک در برچسب محصول ذکر شده باشد. علاوه بر این، برای بهره‌برداری حداکثری از خواص پروبیوتیک، مصرف منظم این محصولات ضروری است؛ زیرا پروبیوتیک‌ها برای اعمال اثرات مثبت خود نیاز به استقرار در روده دارند. با این حال، اگر نگرانی‌ها یا شرایط سلامتی خاصی دارید، بهتر است که قبل از ایجاد تغییرات قابل توجه در رژیم غذایی خود، با یک پزشک متخصص تغذیه مشورت کنید.
بیشتر بخوانید:
پروبیوتیک و پری بیوتیک ها چیست و چرا باید مصرف کنیم؟
