از آنجاییکه عدم تحمل لاکتوز یکی از شایعترین مشکلات گوارشی است که بسیاری از افراد در سراسر جهان با آن مواجه هستند قصد دارم در این فرصت در ارتباط با این نوع قند بیشتر گفتگو کنیم، این مشکل ناشی از ناتوانی بدن در هضم لاکتوز، همان قند موجود در شیر و محصولات لبنی، است. در این مقاله به بررسی علل، علائم، تشخیص و روشهای مدیریت عدم تحمل لاکتوز خواهم پرداخت.
جمله "درمان حساسیت به لاکتوز" درست است اما بهتر است از اصطلاح "مدیریت عدم تحمل لاکتوز" استفاده کنید، زیرا حساسیت به لاکتوز و عدم تحمل آن دو مفهوم متفاوتی هستند. عدم تحمل لاکتوز به معنی ناتوانی در هضم لاکتوز است، در حالی که حساسیت به لاکتوز یک واکنش آلرژیک است که خیلی کم رخ میدهد و اغلب به پروتئینهای دیگر در شیر وجود دارد در این مقاله در مورد درشت مغذی های شیر گفتگو میکنیم
شير نیز مانند دیگر مواد مغذی دارای کربوهیدرات، پروتیین و چربی است،
1.پروتئین:
حساسیتهای آلرژیک به محصولات لبنی ممکن است بیشتر به این دو پروتئین اصلی مرتبط باشند:
الف. کازئین: کازئین یک پروتئین اصلی در شیر است که در بخش اصلی از پروتئینهای موجود در محصولات لبنی یافت میشود. افرادی که حساسیت به کازئین دارند ممکن است به مصرف شیر و محصولات لبنی با این پروتئین واکنش آلرژیک نشان دهند.
ب. وی: این پروتئین نیز در شیر وجود دارد و میتواند عامل حساسیتهای آلرژیک باشد. افرادی که حساسیت به وی پروتیین دارند ممکن است به محصولات لبنی با این پروتئین واکنش نشان دهند.
این دو پروتئین اصلی معمولاً موجود در محصولات لبنی هستند و ممکن است منجر به واکنشهای آلرژیک در افراد حساس شود.
2. چربی:
چربیهای موجود در شیر نیز ممکن است منجر به واکنشهای آلرژیک شود، اگرچه این حالت نسبتاً کمتر است و بیشتر بر روی پروتئینها و کربوهیدراتها تمرکز دارد.
3.کربوهیدرات:
لاکتوز یا شیرینترین کربوهیدرات، که ممکن است در افرادی که دارای عدم تحمل لاکتوز هستند، واکنشهای گوارشی شدید ایجاد کند.
علل عدم تحمل لاکتوز
عدم تحمل لاکتوز به دلیل کمبود یا فقدان لاکتاز، آنزیمی که در دیواره روده کوچک تولید میشود و مسئول تجزیه لاکتوز به گلوکز و گالاکتوز است، رخ میدهد. این کمبود میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود:
1. عدم تحمل لاکتوز اولیه:
- این نوع شایعترین نوع عدم تحمل لاکتوز است و به تدریج با افزایش سن، تولید لاکتاز کاهش مییابد. این وضعیت بیشتر در بزرگسالان دیده میشود و معمولاً در دوران نوزادی یا کودکی وجود ندارد.
2. عدم تحمل لاکتوز ثانویه:
- این نوع به دنبال آسیب به روده کوچک، مانند عفونتهای رودهای، بیماریهای التهابی روده یا جراحی روده کوچک، رخ میدهد. این آسیب میتواند تولید لاکتاز را کاهش دهد و به طور موقت یا دائم موجب عدم تحمل لاکتوز شود.
3. عدم تحمل لاکتوز مادرزادی:
- این نوع نادر است و از بدو تولد وجود دارد. در این حالت، نوزادان به طور کامل فاقد لاکتاز هستند و نمیتوانند لاکتوز را هضم کنند.
علائم عدم تحمل لاکتوز
علائم عدم تحمل لاکتوز معمولاً بین 30 دقیقه تا 2 ساعت پس از مصرف محصولات لبنی حاوی لاکتوز ظاهر میشوند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- نفخ\ - درد و کرامپ شکمی\ - اسهال\ - گاز زیاد\ - تهوع
شدت علائم به میزان مصرف لاکتوز و سطح کمبود لاکتاز در فرد بستگی دارد.
تشخیص عدم تحمل لاکتوز
تشخیص عدم تحمل لاکتوز معمولاً بر اساس تاریخچه پزشکی و علائم بیمار انجام میشود. برای تایید تشخیص، میتوان از تستهای زیر استفاده کرد:
1. تست تحمل لاکتوز:
- در این تست، بیمار مقدار مشخصی لاکتوز را مصرف میکند و سپس سطح گلوکز خون در فواصل زمانی معین اندازهگیری میشود. افزایش کم یا نداشتن افزایش در سطح گلوکز نشاندهنده عدم تحمل لاکتوز است.
2. تست تنفس هیدروژن:
- در این تست، پس از مصرف لاکتوز، میزان هیدروژن در نفس بیمار اندازهگیری میشود. افزایش میزان هیدروژن نشاندهنده تخمیر لاکتوز هضم نشده توسط باکتریهای روده بزرگ است که نشاندهنده عدم تحمل لاکتوز میباشد.
3. تست pH مدفوع:
- این تست معمولاً در کودکان استفاده میشود. مدفوع اسیدی نشاندهنده تخمیر لاکتوز هضم نشده در روده بزرگ است.
مدیریت عدم تحمل لاکتوز
مدیریت عدم تحمل لاکتوز شامل تغییرات در رژیم غذایی و استفاده از مکملها و محصولات جایگزین است. راهکارهای زیر میتوانند به مدیریت علائم کمک کنند:
1. کاهش مصرف لاکتوز:
- محدود کردن مصرف شیر و محصولات لبنی حاوی لاکتوز میتواند علائم را کاهش دهد. محصولات لبنی بدون لاکتوز و محصولات جایگزین مانند شیر سویا، شیر بادام و شیر نارگیل میتوانند جایگزین مناسبی باشند.
2. استفاده از مکملهای لاکتاز:
- مصرف مکملهای لاکتاز پیش از مصرف محصولات لبنی میتواند به هضم لاکتوز کمک کرده و علائم را کاهش دهد.
3. مصرف محصولات لبنی تخمیر شده:
- محصولات لبنی تخمیر شده مانند ماست و کفیر دارای مقادیر کمتری لاکتوز هستند و ممکن است بهتر تحمل شوند.
4. مصرف محصولات کم لاکتوز:
- برخی محصولات لبنی مانند پنیرهای سخت و کره دارای مقادیر کمتری لاکتوز هستند و ممکن است بهتر تحمل شوند.
5. پیگیری رژیم غذایی:
- توجه به برچسبهای محصولات غذایی برای شناسایی وجود لاکتوز و اجتناب از مصرف محصولات حاوی آن.
نتیجه گیری
عدم تحمل لاکتوز یک مشکل شایع گوارشی است که میتواند با مدیریت مناسب رژیم غذایی و استفاده از مکملها به خوبی کنترل شود. با شناخت علائم، تشخیص درست و پیگیری راهکارهای مدیریت، افراد مبتلا به این مشکل میتوانند زندگی راحتتری داشته باشند و از عوارض ناشی از مصرف لاکتوز جلوگیری کنند. اگر شما یا کسی که میشناسید علائم عدم تحمل لاکتوز را تجربه میکند، بیاب مشاور میتواند کمک بزرگی باشد.
لینکهای مرتبط:
-
