زردچوبه؛ آشنایی با خواص درمانی و اثرات جانبی آن

زردچوبه

زردچوبه ادویه‌ای به رنگ نارنجی طلایی است که از ریشه گیاه Curcuma longa از خانواده زنجبیل (Zingiberaceae family) بدست می‌آید؛ و برای قرن‌ها به دلیل رنگ، طعم و مواد مغذی ویژه به عنوان چاشنی در غذاهای آسیایی و به عنوان یک گیاه دارویی برای درمان التهاب، درد، بهبود زخم و اختلالات گوارشی استفاده می‌شد. سه کورکومینوئید شامل کورکومین (رایجترین)، دِمتوکسی کورکومین و بیسدِمتوکسی کورکومین از جمله مهم‌ترین ترکیبات فعال زیستی در زردچوبه محسوب می‌شوند.رنگدانه زرد کورکومین یا دیفرولوئیل متان 60 تا 70 درصد از عصاره خام زردچوبه را تشکیل می‌دهد؛ و به عنوان کورکومینوئید اصلی برای فعالیت‌های ارتقادهنده سلامت بررسی می‌شود. علاوه بر این، زردچوبه حاوی قندها، پروتئین‌ها، رزین‌ها و روغن‌های فرار مانند تورمرون، آتلانتون و زینجی‌برن است که برخی از آن‌ها می‌توانند دارای فعالیت زیستی نیز باشند.

فواید سلامتی زردچوبه

برخی فواید زردچوبه برای سلامتی عبارتند از:

خواص ضد التهابی:کورکومین موجود در زردچوبه یک ماده فعال زیستی است که اثرات ضد التهابی قابل توجهی دارد که می‌تواند به مدیریت شرایطی مانند آرتریت کمک کند. نتایج یک مطالعه روی بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو نشان داد افرادی که 2 گرم کورکومین در روز همراه با داروهای تجویزی مربوطه مصرف می‌کردند، نسبت به افرادی که این داروها را به تنهایی مصرف می‌کردند، روند بهبودی سریع‌تری داشتند.

خواص آنتی‌اکسیدانی: کورکومین یک آنتی‌اکسیدان قوی است که به دلیل ساختار شیمیایی خاص می‌تواند رادیکال‌های آزاد را خنثی کرده و از آسیب سلولی جلوگیری کند.

کاهش خطر ابتلا به سرطان: کورکومین به عنوان یک درمان سرطان نویدبخش است. نتایج مطالعات متعددی نشان می‌دهد که کورکومین زردچوبه دارای اثرات محافظتی در برابر سرطان پانکراس، پروستات و استخوان است. همچنین، دیگر پژوهش‌های انجام‌شده در این زمینه نشان داده است که کورکومین می‌تواند به مرگ سلول‌های سرطانی، کاهش آنژیوژنز (رشد عروق خونی جدید در تومورها) و کاهش متاستاز (گسترش سرطان) کمک کند.

بهبود هضم و گوارش: خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی زردچوبه به هضم سالم غذا کمک می‌کند. همچنین، این ادویه به عنوان دارو برای پیشگیری از التهاب روده، بهبود نفوذپذیری آن و درمان سندرم روده تحریک‌پذیر مورد بررسی قرار گرفته است.

اثرات محافظتی در برابر بیماری‌های قلبی: منابع معتبر نشان می‌دهد که کورکومین می‌تواند به کاهش بسیاری از خطرات و عوارض در روند بیماری قلبی کمک کند. برای مثال در بهبود عملکرد اندوتلیوم یا پوشش رگ‌های خونی قلب مؤثر است. لازم به ذکر است که اختلال در عملکرد اندوتلیال یکی از عوامل اصلی بیماری قلبی است و شامل ناتوانی اندوتلیوم در تنظیم فشار خون، لخته شدن خون و عوامل مختلف دیگر می‌شود.

تسکین درد: می‌تواند مشابه به داروهای مسکن (ضد درد) مانند ایبوپروفن عمل کند؛ به ویژه در تسکین درد بیماری آرتریت در زانو مؤثر است. نتایج مطالعه‌ی انجام‌شده بر روی افراد مبتلا به استئوآرتریت نشان داد که کورکومین در تسکین درد مؤثرتر از داروهای مسکن است. همچنین، نتایج مطالعه دیگری نشان می‌دهد که کورکومین به کاهش التهاب مرتبط با بیماری آرتریت روماتوئید کمک کرده است.

اثرات جانبی و مضر زردچوبه

زردچوبه به طور کلی برای اکثر افراد بی خطر است. اگر به این ادویه حساسیت دارید، خوردن آن می‌تواند باعث ایجاد مشکلات پوستی از جمله بثورات پوستی، کهیر شود. بیشتر عوارض جانبی با مصرف مقادیر بالای کورکومین موجود در مکمل‌ها مرتبط است. برخی عوارض جانبی و خطرات بالقوه زردچوبه عبارتند از:

Ads

رقیق شدن خون: زردچوبه می‌تواند به عنوان رقیق‌کننده خون عمل کند که علت آن هنوز مشخص نیست. افرادی که از داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین (کومادین) استفاده می‌کنند باید از مصرف زیاد زردچوبه خودداری کنند.

مشکلات گوارشی: زردچوبه معده را تحریک کرده تا اسید معده بیشتری تولید شود. این امر، به هضم غذا در برخی افراد کمک می‌کند؛ اما گاهی اوقات، مصرف بالای زردچوبه می‌تواند باعث مشکلات گوارشی مانند درد معده، حالت تهوع یا اسهال شود.

به طور خلاصه، زردچوبه یک ادویه و چاشنی بی‌نظیر است که فواید سلامتی فراوانی دارد. به لطف بسیاری از ترکیبات مفید موجود در آن به ویژه کورکومین، می‌تواند به پیشگیری از سرطان، عوامل خطر بیماری قلبی، مشکلات گوارشی و التهاب کمک کند. با این حال، برای تأیید فواید سلامتی زردچوبه، نیازمند تحقیقات بیشتری است.

به کمک برنامه علمی و کاربردی "بیاب سلامت" جهت مدیریت آگاهانه و بهینه رژیم غذایی خود می‌توانید با متخصصین تغذیه مشورت کنید.