کلم بروکلی و ارزش غذایی باورنکردنی آن!

کلم بروکلی و فواید آن

ریشه و خواستگاه کلم بروکلی

کلم بروکلی  (Brassica oleracea L. var. italica) گیاهی یکساله و از جنس Brassica است. اندام گل تنها قسمت قابل استفاده این گیاه سبز رنگ بوده است و پس از برداشت گل مرکزي، گل هاي ثانویه نیز ظاهر می شود. بروکلی محصول فصل خنک است. بروکلی یکی از اعضای خانواده کلم (این خانواده شامل کلم، کلم پیچ، کلم بروکسل، گل کلم می باشد) است که نام آن از کلمه لاتین brachium به معنی باز و یا شاخه می آید که در ابتدا در ایالت کالابریای ایتالیا رشد و نام کالابریز به آن داده شد و بعدها نام بروکلی بر آن نهاده شد. نام علمی Brassica oleracea L آن یکی از اعضای خانواده کلم Brassicaceae است.

کلم بروکلی از سبزی های مهم با خواص ارزشمند غذایی است. بخش مصرفی آن مرکب از صدها گلچه نابالغ بوده که روی ساقه گوشتی تشکیل می گردد. این گیاه حاوی آلکالوئیدهای سولفورافان، ایندول و ایزوتیوسیانات است که قسمت مورد استفاده ی دارویی آن ریشه و برگ های آن می باشد. از نظر خواص درمانی گیاه کلم محرک قوای جنسی، صاف کننده صدا، تسکین دهنده دردهای زانو، درد مفاصل، خواب آور، نیرو بخش بوده و ضماد برگ کلم خودرو و یا کشت شده که به صورت خردشده برای تورم و آماس و تومورها و درد مفاصل استعمال می شود.

مواد مغذی و فواید کلم بروکلی

کلم بروکلی یکی از سبزیجات بسیار با ارزش است که سرشار از مواد مغذی می باشد و فواید بی شماری برای ارتقاء سلامتی انسان دارد و کالری بسیار اندکی وارد بدن میکند. اگر می خواهید سالم تر غذا بخورید مصرف کلم را در اولویت قرار دهید. بروکلی دارای انواع مواد مغذی شامل ویتامین های C و A، اسید فولیک، کلسیم، پتاسیم و فیبر است. پیشگیری از انواع سرطان، کمک به عملکرد دستگاه گوارش، کاهش کلسترول، سم زدایی بدن و افزایش جذب انواع ویتامین ها و مواد معدنی از خواص کلم بروکلی هستند. همچنین پیشگیری از بروز واکنش­­های آلرژیک، تقویت دستگاه ایمنی، محافظت از پوست، جلوگیری از نقص تولد در نوزادان، کاهش فشار خون، مبارزه با التهابات و کمک به سلامت چشم و تقویت بینایی از سایر خواص این سبزی هستند.

نحوه ی مصرف کلم بروکلی:

می­توان کلم بروکلی را به شکل پخته یا خام استفاده کرد. بخارپزکردن، کمی تفت دادن با روغن و مصرف خام در سالادهای سبز از بهترین روش های مصرف کلم بروکلی هستند، زیرا مواد مغذی موجود در آن بهتر حفظ می شوند. برخی از روش های پختن موجب افزایش بخشی از خواص کلم بروکلی برای سلامتی می شوند. به عنوان مثال بخار پزکردن کلم بروکلی خاصیت کاهش کلسترول آن را تقویت می کند.

حالا نگاهی دقیق تر به خواص تغذیه ای کلم بروکلی می اندازیم؛ خواصی که موجب می­شود این سبزی بخش مهمی از رژیم غذایی هر فرد باشد:

کلم بروکلی طول عمر را زیاد می کند. مطالعه ی یک ساله انجام شده در ژاپن نشان داده است افرادی که میزان بیشتری کلم مصرف می کنند، میزان مرگ و میر کمتری ناشی از عوامل طبیعی هم چون سرطان داشته اند.

کلم بروکلی یکی از قوی ترین مواد غذایی ضد سرطان، به ویژه سرطان روده می باشد. بر اساس مطالعه ی وسیعی که در دانشگاه نیویورک انجام شده هر چه بیشتر کلم بروکلی خورده شود، خطر بروز سرطان روده و رکتوم (انتهای روده بزرگ) در مردان از بین می رود. بروکلی دارای مقادیر زیادی فیبر، کاروتنوئید، ویتامین های A، C و K است که باعث پیشگیری از سرطان معده و روده می شوند. خوردن کلم برو کلی از ابتلا به سرطان مثانه پیشگیری می کند. یکی از خواص کلم بروکلی، کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان می باشد به گونه ای که کلم بروکلی بیشترین توجهات را در زمینه پیشگیری از این سرطان مرگبار به خود جلب کرده است. تحقیقات نشان می دهند که کلم بروکلی از رشد تومور جلوگیری کرده و مانع ازگسترش سرطان در سایر نقاط بدن میشود. سولفورافان موجود در کلم بروکلی باکتری هلیکوباکتر را که سبب ایجاد زخم معده و افزایش خطر ابتلا به سرطان معده میشود از بین می برد.

 

Ads

فیبر(الیاف غذایی) موجود در کلم بروکلی به کاهش وزن کمک می کند زیرا با جذب آب حجم آن افزایش می یابد و باعث ایجاد احساس سیری می شود و با کاهش سرعت فرآیند گوارش سیری طولانی مدت را برای شما به ارمغان می آورد.

کلم بروکلی سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند. کلم میکروب کش قوی است. مطالعات آزمایشگاهی حاکی از آن است که کلم، ویروس ها و باکتری های مولد بسیاری از بیمارهای عفونی را از بین می برد.

کلم بروکلی دارای ترکیبات طبیعی است که به عنوان ضد زخم عمل می­کنند و زخم ها را التیام می بخشد. ویتامین K  موجود در کلم بروکلی می تواند نقش مناسبی در پیشگیری از بروز خون ریزی ها داشته باشد. اسید فولیک موجود در کلم بروکلی بر ضد بیماری های خونی عمل می کند.

یکی از خواص کلم بروکلی برای پوست محافظت در مقابل اشعه ماورا بنفش (UV) است. این خاصیت کلم بروکلی ممکن است به دلیل وجود ترکیبی شیمیایی به نام سولفورافان باشد که قرمزی و التهاب ناشی از قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش را کاهش می دهد.

کلم برو کلی حاوی فیبر خوراکی نسبتا خوب و بالایی است. به همین دلیل نقش بسیار مناسب و خوبی جهت کاهش کلسترول(چربی خون) در بیماران قلبی و عروقی دارد.کلم بروکلی نقش بسیار خوبی در جلوگیری از گرفتگی رگ های قلب دارد. کلم بروکلی پتاسیم نسبتا بالایی دارد و از آن جایی که پتاسیم برای بیماران قلب و عروقی مناسب است، مصرف آن برای این بیماران مفید است. به گفته گروهی از پژوهشگران در بریتانیا مواد شیمیایی موجود در این سبزیجات (نظیرسولفورافان) ساز و کار دفاعی عروقی را در برابر بیماری ها تقویت می کنند. مقدار بالای فیبر غذایی موجود در بروکلی برای افراد دیابتی(بیماری قند) بسیار مفید است و افراد دیابتی برای کنترل بیماری خود بایستی این سبزی با ارزش را در وعده های غذایی خود قرار دهند.

کلم بروکلی یک داروی طبیعی مفید برای کاهش التهابات بدن است و سرعت تحلیل مفاصل را کاهش می دهد. ترکیبات موجود در بروکلی با مسدود کردن ترشح آنزیم هایی که سبب تخریب مفاصل می شود، از مفاصل شما حفاظت می کند، به همین دلیل به افراد مبتلا به آرتروز (التهاب مفاصل) توصیه می شود کلم بروکلی را حتما در برنامه غذایی شان داشته باشند.

بروکلی آنتی اکسیدان های مفیدی دارد که از تخریب سلول های چشم، بروز بیماری آب مروارید و صدمه به عدسی چشم پیشگیری می کنند. کلم بروکلی سرشار از ریبوفلاوین است که به نام ویتامین ب شناخته می شود که عملکرد آن موجب هماهنگی چشم ها نسبت به تغییرات نور است. کمبود این ماده در بدن باعث التهاب، تاری دید و خستگی چشم ها می شود. اما بر عکس، مصرف منظم ریبوفلاوین می تواند از بروز بیماری آب مروارید پیشگیری کرده، یا روند پیشرفت آن را متوقف کند. از طرفی این سبزی مفید حاوی لوتئین و زیگزانتین است که نقش مهمی در سلامت بینایی دارد. این ترکیبات خطر پیشرفت بیماری های مرتبط با ماکولای چشمی مانند استحاله ماکولا یا مشکلات عنبیه را کاهش می دهد.

Ads

کلسیم فراوان موجود در کلم بروکلی استخوان ها و دندان ها را قوی می سازد. این مساله به جلوگیری از بروز بیماری پوکی استخوان کمک می کند.

در روزهای آلوده کلم بروکلی بخورید. مصرف نوشیدنی حاوی جوانه های کلم بروکلی بدن را در برابر سموم موجود در هوا حفظ و سولفورافان موجود در کلم بروکلی می تواند بدن را در برابر مواد سرطان زای موجود در هوای آلوده محافظت نماید.

کلم بروکلی با داشتن مقدار قابل توجهی ویتامین C به جذب آهن در بدن کمک شایانی می کند و از بروز سرماخوردگی پیشگیری می کند.  آهن موجود در کلم بروکلی نسبت به سایر سبزیجات قابل توجه می باشد که این امر می تواند نقش خوبی در تامین افراد کم خون داشته باشد.

گردآورنده: بهاره فتان، دانشجوی مقطع دکترا رشته علوم و صنایع غذایی، دانشگاه تربیت مدرس تهران



برخی از منابع مورد استفاده:

1. عرفانی، و. (1390)، تغذیه صحیح، ضامن سلامتی، چاپ دوم، انتشارات آسیم.
2. Broccoli, the George Mateljan Foundation, 2018, ( 
   ).
3. Broccoli 101: Nutrition Facts and Health Benefits, Adda Bjarnadottir, Health line Media, 2015, (
   ).
4. Health Benefits of Broccoli, Dairy Council of California, 2018, (
   ).
5. 11 Incredible Benefits of Broccoli, Organic Information Services Pvt Ltd. 2018,( 
   ).
6. Maggioni, Lorenzo; Bothmer, Roland; Poulsen, Gert; Branca, Ferdinando (2010). "Origin and Domestication of  Cole Crops (Brassica oleracea L.): Linguistic and Literary Considerations". Economic Botany. 64 (2): 109–123.